ขงเบ้งคนใหม่ กับฎีกาออกศึก

ขงเบ้งคนใหม่จากซีรีย์ "สุมาอี้ยอดกุนซือ 2 : พยัคฆ์คำรนมังกรคำราม" กับลีลาการถวายฎีกาออกศึก ฉบับภาษาอังกฤษ

"ขงเบ้งคนใหม่กับลีลาการถวายฎีกาออกศึก ฉบับภาษาอังกฤษ"

     "จูกัดเหลียง" หรือ "ขงเบ้ง" เป็นยอดนักการทหาร การปกครองแห่งยุคสามก๊ก เขาได้รับสมญานามว่า "ผู้หยั่งรู้ดินฟ้ามหาสมุทร" จนมีการนำชื่อ "ขงเบ้ง" ไปเปรียบเปรยกับความฉลาดปราดเปรื่อง

     สำหรับผู้ที่ติดตามละครโทรทัศน์หรือภาพยนตร์เรื่องสามก๊กมาโดยตลอด จะทราบกันดีว่า บทบาทของขงเบ้ง มักจะถูกคาดหวังไว้สูงมาก ทำให้ขงเบ้งในหลาย ๆ เรื่องถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าเล่นได้ไม่ถึงบท ไม่สมจริง ภาพลักษณ์ผิดแผกไปจากจินตนาการ ไม่สุขุมลุ่มลึกพอ ฯลฯ

     จนกระทั่งถึงเรื่องล่าสุด "สุมาอี้ยอดกุนซือ 2 : พยัคฆ์คำรนมังกรคำราม Growling Tiger Roaring Dragon"

     "สุมาอี้ยอดกุนซือ" เป็นละครโทรทัศน์ที่เน้นเนื้อหาในเรื่องราวของสุมาอี้ แต่ในภาค 2 เริ่มมีเนื้อหาเข้าสู่ช่วงที่สุมาอี้พบกับคู่แข่งตัวฉกาจ สมุหนายกแห่งอาณาจักรจ๊กก๊ก พญามังกรหลับจากเขาโงลังกั๋ง "ขงเบ้ง"

     ละครซีรีย์เรื่องนี้ออกอากาศในประเทศจีนมาสักระยะหนึ่งแล้ว และได้รับเสียงตอบรับเป็นอย่างดี ทำให้ได้รับคะแนนโหวตจากแฟน ๆ ในเว็บไซต์ Douban.com มากถึง 8.2 จากคะแนนเต็ม 10 คะแนน

     และในสัปดาห์ที่แล้ว นักแสดงผู้รับบทขงเบ้งคนใหม่ล่าสุด "หวังลั่วหยง" (Wang Luoyong, 王洛勇) ได้อ่าน "ฎีกาออกศึกของขงเบ้ง" หนังสือสำคัญที่ขงเบ้งนำกราบบังคมทูลต่อพระเจ้าเล่าเสี้ยน ก่อนยาตราทัพบุกตีวุยก๊ก ในรูปแบบภาษาอังกฤษ

      "ฎีกาออกศึกของขงเบ้ง" (Northern Expedition Memorial, 出师表) นี้ถูกใช้เป็นหนังสืออ่านนอกเวลาสำหรับเด็กนักเรียนในประเทศจีน ฎีกาฉบับนี้เขียนไว้ตั้งแต่ปี ค.ศ.227 และถูกบันทึกไว้ในจดหมายเหตุสามก๊กด้วย

     ในช่วงที่ขงเบ้งเขียนฎีกาฉบับนี้ จ๊กก๊กกำลังรวบรวมกำลังทางทหาร หวังบุกเข้าตีวุย เพื่อสืบสานปณิธานของพระเจ้าเล่าปี่  ฟื้นฟูราชวงศ์ฮั่น

      ถ้อยความของฎีกาฉบับนี้ ขงเบ้งได้อธิบายถึงเหตุผลและความจำเป็นต่าง ๆ ในการบุกตีวุยก๊กในทิศเหนือ รวมทั้งยังแสดงออกถึงความจงรักภักดี ความซื่อสัตย์สุจริต และความมุ่งมั่นอันแรงกล้า

     ขงเบ้ง ในภาพยนตร์โทรทัศน์ ฉบับที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดนั้นคือ "ถังกั๋วเฉียง" จาก สามก๊กฉบับถ่ายทำปี 1994 ที่แสดงได้สมบทบาท มีบุคลิกภาพที่ติดตา ตรึงใจผู้ชม กลายเป็นภาพขงเบ้งที่อยู่ในใจแฟน ๆ  สามก๊กเสมอ

"ถังกั๋วเฉียง" จาก สามก๊กฉบับถ่ายทำปี 1994 

     ขงเบ้ง คนถัดมาที่แฟนสามก๊กจดจำได้เสมอก็คือ "ทาเคชิ คาเนชิโร่" นักแสดงลูกครึ่งไต้หวัน-ญี่ปุ่น จากภาพยนตร์เรื่อง "สามก๊ก โจโฉแตกทัพเรือ" (Red Cliff) ซึ่งยังเล่นได้ไม่ถึงบทเท่าไร แต่ก็ได้ใจแม่ยก ยกให้เป็น "ขงเบ้งที่หน้าตาดีที่สุด"

"ทาเคชิ คาเนชิโร่" จาก "สามก๊ก โจโฉแตกทัพเรือ" (Red Cliff)

      ขงเบ้ง อีกคนก็จากจากละครโทรทัศน์ "สามก๊ก 2010" ที่แฟนสามก๊กชาวไทยได้ชมกันทางสถานีโทรทัศน์ไทยทีวีสีช่อง3 เมื่อปีที่ผ่านมา นั่นก็คือ "ลู่อี้" ที่แลดูฉลาดเฉียว หล่อเหลา แต่ก็ถูกวิจารณ์ว่า เป็นขงเบ้งที่ดูเครียด อ่อนแอ และเปราะบางมากเกินไป

ลู่อี้ จาก สามก๊ก 2010

      นอกจากนี้ก็ยังมี "หลินเฟิง" ขงเบ้งจากละครทีวีแนวขบขันเรื่อง สามก๊ก RPG (Three Kingdoms RPG) ที่เป็นเรื่องแต่งขึ้นใหม่จากจินตนาการ และนั่นก็ทำให้เขาไม่ได้รับการยอมรับว่าเป็นขงเบ้งในสายตาแฟน ๆ เลย

"หลินเฟิง" จาก สามก๊ก RPG

     ส่วนขงเบ้งคนล่าสุดใน "สุมาอี้ยอดกุนซือ 2 : พยัคฆ์คำรนมังกรคำราม" ผู้ซึ่งถ่ายทอดฎีกาออกศึกของขงเบ้งในแบบสากล แม้ว่าในตอนที่เขารำพันฎีกาจะไม่ได้แต่งหน้าแต่งตัวเป็นขงเบ้ง แต่ลีลา ท่าทาง สำเนียงการถ่ายทอดก็ลึกซึ้งกินใจ ราวกับขงเบ้งมาทูลฎีกาเองจริง ๆ จนทำให้แฟนสามก๊กในประเทศจีนยกย่องเขาว่า เป็นขงเบ้งอีกคนหนึ่งที่ดูสมจริงมาก และดูโดดเด่นกว่าขงเบ้งคนอื่น ๆ

     ขงเบ้งคนใหม่ จะถูกใจแฟน ๆ สามก๊กเมืองไทยหรือไม่ "หวังลั่วหยง" จะถ่ายทอดได้ดีเพียงใด ลองไปฟังกันดูครับ

     ทั้งนี้ของอนุญาตนำ "ฎีกาออกศึกของจูเก๋อเหลียง" ฉบับภาษาจีน-ไทย จากบล็อกของคุณ Ong China ซึ่งแปลไว้ดีมาก มาให้อ่านเปรียบเทียบ ประกอบกันไปด้วยครับ

ฎีกาออกศึก

臣亮言：
กระหม่อม(จูเก๋อ)เลี่ยง ขอทูล

先帝创业未半，而中道崩殂；今天下三分，益州疲敝，此诚危急存亡之秋也。
อันภารกิจปฐมกษัตริย์มิถึงครึ่ง กลับสวรรคต บัดนี้ใต้หล้าแบ่งสามส่วน อี้โจวอ่อนแอ
เป็นกาลวิกฤติแห่งการคงอยู่หรือดับสูญ

然侍卫之臣，不懈于内；忠志之士，忘身于外者：盖追先帝之殊遇，欲报之于陛下也。
ทว่าขุนนางราชองครักษ์ ทำราชการมิย่อหย่อนที่ภายใน ขุนพลทหาร ภักดีพลีชีพที่ภายนอก
ด้วยสำนึกในสิ่งที่ปฐมกษัตริย์ได้ดูแล จึงปรารถนาตอบแทนแก่ฝ่าบาท

诚宜开张圣听，以光先帝遗德，恢弘志士之气；不宜妄自菲薄，引喻失义，以塞忠谏之路也。
ขอควรสดับฟังเหล่าขุนนาง ให้คุณธรรมปฐมกษัตริยที่ฝากไว้ฉายรัศมี แผ่ขยายกำลังขวัญแก่ทหารกล้า
มิบังควรจะดูแคลนตน ให้บังเกิดดำรัสอันไม่เหมาะสม จนปิดกั้นทางชี้แนะของผู้ภักดี

宫中府中，俱为一体；陟罚臧否，不宜异同：
ในวังและตำหนัก รวมเป็นหนึ่งกาย เลื่อนลดโทษบำเน็จ มิควรเหลื่อมล้ำ

若有作奸犯科，及为忠善者，宜付有司，论其刑赏，以昭陛下平明之治；不宜偏私，使内外异法也。
หากมีผู้ทุจริตผิดอาญา, และผู้ภักดีมีความชอบ ควรมอบหมายฝ่ายตุลาการ จัดบำเน็จหรือลงโทษ
เพื่อประกาศความยุติธรรมในการปกครอง มิควรลำเอียง ให้เกิดแบ่งแยกนอกในคราใช้กฎหมาย

侍中、侍郎郭攸之、费依、董允等，此皆良实，志虑忠纯，是以先帝简拔以遗陛下：
ตำแหน่งซื่อจง ซื่อหลาง อันได้แก่ กัวโยวจือ เฟ่ยอี ต๋งหยวิ่น เป็นต้น ภักดีมีคุณธรรม
ปณิธานเที่ยงแท้บริสุทธิ์ ดังนี้ปฐมกษัตริย์จึงคัดเลือกฝากไว้แก่ฝ่าบาท

愚以为宫中之事，事无大小，悉以咨之，然后施行，必得裨补阙漏，有所广益。
กระหม่อมเห็นว่าเรื่องราชการไม่ว่าน้อยใหญ่ ควรขอความเห็นพวกเขา แล้วจึงปฎิบัติ
จะเป็นการปิดกั้นรอยรั่ว มีประโยชน์มหาศาล

将军向宠，性行淑均，晓畅军事，试用之于昔日，先帝称之曰“能”，是以众议举宠为督：
แม่ทัพเซี่ยงฉ่ง นิสัยเที่ยงธรรม ปรุโปร่งการทหาร เมื่ออดีตได้ช่วงใช้ ปฐมกษัตริย์กล่าวว่าเป็น
“ผู้สามารถ” ดังนี้ผู้คนจึงยก(เซี่ยง)ฉ่งเป็นผู้บังคับบัญชา

愚以为营中之事，事无大小，悉以咨之，必能使行阵和穆，优劣得所也。
กระหม่อมเห็นว่าเรื่องการทหารไม่ว่าน้อยใหญ่ ควรขอความเห็นพวกเขา จักสามารถ
สมัครสมานร่วมใจ ให้เด่นด้อยล้วนมีที่ใช้

亲贤臣，远小人，此先汉所以兴隆也；亲小人，远贤臣，此后汉所以倾颓也。
ใกล้ขุนนางประเสริฐ หลีกไกลคนถ่อย คือเหตุแห่งรุ่งเรืองของฮั่นยุคต้น ใกล้คนถ่อย
หลีกไกลขุนนางประเสริฐ คือเหตุแห่งความล่มจมของฮั่นยุคหลัง

先帝在时，每与臣论此事，未尝不叹息痛恨于桓、灵也！
เมื่อปฐมกษัตริย์ยังอยู่ สนทนากับกระหม่อมเรื่องนี้ทุกครา
มิมีครั้งใดมิถอนใจเจ็บแค้นในหวน(ตี้) หลิง(ตี้)

侍中、尚书、长史、参军，此悉贞亮死节之臣也，愿陛下亲之、信之，则汉室之隆，可计日而待也。
ตำแหน่ง ซื่อจง ซั่งซู จ๋างสื่อ ชานจวิน เหล่านี้คือขุนนางภักดีพลีชีพเพื่อราชสำนักได้
ขอฝ่าบาทใกล้ชิด วางใจ วงศ์ฮั่นจะสามารถเฟื่องฟู ในอีกไม่นานวัน

臣本布衣，躬耕南阳，苟全性命于乱世，不求闻达于诸侯。
เดิมกระหม่อมเป็นสามัญชน ทำไร่ไถนาที่หนานหยาง เพียงขอรักษาชีวิตในกลียุค ไม่คิดถามหายศศักดิ

先帝不以臣卑鄙，猥自枉屈，三顾臣于草庐之中，谘臣以当世之事，由是感激，遂许先帝以驱驰。
ปฐมกษัตริย์ไม่ถือข้าต้อยต่ำ ลดศักดิ์เสียเกียรติ์ มาเยือนกระหม่อม สามครั้ง ณ กระท่อมหญ้า
ไต่ถามกระหม่อมเรื่องบ้านเมือง เพราะว่าซาบซึ้ง แล้วจึงให้องค์ปฐมกษัตริย์ได้ช่วงใช้

后值倾覆，受任于败军之际，奉命于危难之间：尔来二十有一年矣。
ภายหลังถึงคราพ่าย ได้รับหน้าที่สำคัญ ในภาระที่ยากลำบาก นับเป็นยี่สิบเอ็ดปีแล้วหนอ

先帝知臣谨慎，故临崩寄臣以大事也。
ปฐมกษัตริย์รู้ว่ากระหม่อมรอบคอบ มอบงานใหญ่ให้กระหม่อมเมื่อใกล้สวรรคต

受命以来，夙夜忧虑，恐付托不效，以伤先帝之明；故五月渡泸，深入不毛。
จากนั้นเป็นต้นมา คืนวันหันห่วง เกรงคำฝากไร้ผล ให้ปรีชาปฐมกษัตริย์เป็นราคี
ดังนี้เดือนห้าจึงข้าม(แม่น้ำ)หลู เข้าลึกแดนกันดาร

今南方已定，甲兵已足，当奖帅三军，北定中原，庶竭驽钝，攘除奸凶，兴复汉室，还于旧都：
บัดนี้ทางใต้สงบ ยุทโธปกรณ์พร้อมพรัก ควรปลุกขวัญสามทัพ เหนือสยบจงหยวน
หวังอุทิศความสามารถอันสามัญ กำจัดทุรชน ฟื้นฟูวงศ์ฮั่น คืนกลับนครเก่า

此臣所以报先帝而忠陛下之职分也。
นี่คือหน้าที่ที่ข้าแทนคุณปฐมกษัตริย์และภักดีต่อฝ่าบาท

至于斟酌损益，进尽忠言，则攸之、依、允等之任也。
ส่วนเรื่องพิจารณาคุณโทษ ขอทูลด้วยใจภักดิ์สุด ว่าเป็น (กัว)โยวจือ (เฟ่ย)อี (ต๋ง)หยวิ่น รับหน้าที่

愿陛下托臣以讨贼兴复之效，不效则治臣之罪，以告先帝之灵；
หวังฝ่าบาทฝากภาระปราบโจรและฟื้นคืน(ฮั่น)แก่กระหม่อม มิสำเร็จขอลงโทษกระหม่อม
เพื่อวิญญาณแห่งปฐมกษัตริย์ได้ยินดี

若无兴复之言，则责攸之、依、允等之咎，以彰其慢。
หากไร้คำแนะนำอันสัตย์และประเสริฐ ให้ลงโทษ(กัว)โยวจือ (เฟ่ย)อี (ต๋ง)หยวิ่น
ที่ละเลยเพิกเฉยให้ประจักษ์แจ้ง

陛下亦宜自谋，以谘诹善道，察纳雅言，深追先帝遗诏。
ฝ่าบาทก็ควรคิดอ่านการณ์เอง ไต่ถามทางประเสริฐ ช่วงใช้คำอันสง่า
หวนรำลึกคำสั่งเสียของปฐมกษัตริย์

臣不胜受恩感激！
กระหม่อมซาบซึ้งสำนึกในคุณนัก

今当远离，临表涕泣，不知所云。
บัดนี้ควรจากลา หลั่งน้ำตาต่อหน้าฏีกานี้ มิรู้จะกล่าวคำอื่นใดอีก