สามวันจากลิบองเป็นอื่น

ในเมืองจีนมีสำนวนอยู่สำนวนหนึ่งว่า กัวหมู่เซียงกั้น (刮目相看 ,guā mù xiāng kàn) แปลเป็นไทยได้ประมาณว่า "มองกันใหม่" เป็นสำนวนที่มีความหมายในเชิงยกย่องเชิดชู ซึ่งสำนวนนี้มีที่มาจาก "ลิบอง" แม่ทัพเอกของเมืองกังตั๋ง ในเรื่องสามก๊ก ลิบองในวัยหนุ่ม ชอบฝึกเพลงเพลงดาบเพลงรบ แต่ด้วยความยากจนจึงไม่มีโอกาสได้รับการศึกษา เขาจึงไม่ชอบการอ่านหนังสือ ต่อมาเมื่อเข้ารับราชการเป็นนายทหารแล้ว เขาก็ยังไม่ชอบอ่านหนังสืออยู่เหมือนเดิม ผู้หลักผู้ใหญ่ในกองทัพ ล้วนประเมินว่าลิบอง เหมาะสมที่จะเป็นเพียงแค่ขุนพลธรรมดาทั่ว ๆ ไป

 แค่สามวัน ก็ต้องมองกันใหม่แล้ว

     ในเมืองจีนมีสำนวนอยู่สำนวนหนึ่งว่า กัวหมู่เซียงกั้น (刮目相看 ,guā mù xiāng kàn) แปลเป็นไทยได้ประมาณว่า "มองกันใหม่" เป็นสำนวนที่มีความหมายในเชิงยกย่องเชิดชู ซึ่งสำนวนนี้มีที่มาจาก "ลิบอง" แม่ทัพเอกของเมืองกังตั๋ง ผู้ที่ปราบและยึดเมืองเกงจิ๋วของกวนอูได้ในเรื่องสามก๊ก

     ลิบองในวัยหนุ่ม ชอบฝึกเพลงดาบเพลงทวนกระบวนรบ แต่ด้วยความยากจนจึงไม่มีโอกาสได้รับการศึกษา เขาจึงไม่ชอบการอ่านหนังสือ ต่อมาเมื่อเข้ารับราชการเป็นนายทหารแล้ว เขาก็ยังไม่ชอบอ่านหนังสืออยู่เหมือนเดิม ผู้หลักผู้ใหญ่ในกองทัพ ล้วนประเมินว่าลิบอง เหมาะสมที่จะเป็นเพียงแค่ขุนพลธรรมดาทั่ว ๆ ไป

      แต่ ซุนกวน เจ้าเมืองกังตั๋ง เป็นยอดผู้นำซึ่งเก่งเรื่องการดูคน เขามองเห็นอะไรบางอย่างในตัวของลิบอง จึงเรียกลิบองให้เข้ามาพบ แล้วกล่าวว่า "ลิบองเอ๋ย หากเจ้าต้องการเป็นแม่ทัพที่ดี เจ้าก็ควรจะศึกษาหาความรู้ใส่ตัวเอาไว้บ้าง"

     ลิบองจึงตอบว่า "ข้าพเจ้าง่วนอยู่แต่กับการฝึกทหารซ้อมรบ ไม่มีเวลาทำอะไรอย่างอื่นเลย"

     ซุนกวนจึงว่า "ข้ามิได้ต้องการให้เจ้าเป็นถึงนักปราชญ์ราชบัณฑิต แต่การศึกษาค้นคว้าในตำราพิชัยยุทธจะช่วยทำให้เจ้ามีวิสัยทัศน์และมุมมองกว้างไกล เจ้าอ้างว่าเจ้าไม่มีเวลา งานของเจ้านั้นหากนำมาเทียบกับงานของข้าแล้วมันช่างเล็กน้อยนัก ข้าเป็นกษัตริย์ต้องรับผิดชอบทุกเรื่อง แต่ข้าก็ยังมีเวลาศึกษาตำหรับตำราเพื่อพัฒนาตนเอง"

     ลิบองได้ฟังซุนกวนตักเตือนดังนั้น เขาจึงปรับปรุงตัวและมุมานะอ่านตำราพิชัยสงครามทุกอย่างเท่าที่เขาจะขวนขวายหามาได้ ยิ่งอ่านก็ยิ่งรู้ ยิ่งรู้ก็ยิ่งชอบค้นคว้า ในไม่ช้าเขากลายเป็นนักการทหารผู้เชี่ยวชาญทั้งบู๊และบุ๋น มีสติปัญญาความรู้ชั้นเอก

ลิบอง (Lü Meng , 吕蒙)

     วันหนึ่ง โลซก ได้เดินทางมาตรวจราชการแผ่นดิน ที่ค่ายของลิบอง เมื่อเขาได้พบลิบอง โลซกจึงได้ประจักษ์ชัดว่า ลิบองผู้นี้พูดจาฉะฉาน วิเคราะห์สถานการณ์ศึกและความเป็นไปในบ้านเมืองได้ถูกต้องเที่ยงตรง มีสติปัญญาไม่ได้ด้อยไปกว่าตน จึงเอ่ยปากชื่นชมลิบองว่า "แต่เดิม ข้าพเจ้าคิดว่าท่านมีดีแค่เรื่องการต่อสู้ในสนามรบ แต่บัดนี้ข้าพเจ้าเห็นกับตาแล้วว่าท่านมีสติปัญญารอบรู้เฉลียวฉลาด ราวกับเป็นคนละคนที่ข้าพเจ้าเคยรู้จัก"

     ลิบองจึงว่า "คนเราไม่ได้พบกันเพียงแค่สามวัน บางครั้งก็ต้องมองกันใหม่แล้ว"

     สำนวน "มองกันใหม่" จึงมีความหมายที่ต้องการเปลี่ยนมุมมองของใครบางคน ให้เป็นมุมมองที่ดีขึ้น ใช้ยกย่องผู้ที่มีรู้จักปรับปรุงตน พัฒนาตัวเอง ซึ่งคำนี้ก็คล้าย ๆ กับสำนวนไทยที่ว่า "สามวันจากนารีเป็นอื่น" เพียงแต่ว่าสำนวนของไทยเราเป็นความหมายในแง่ลบ หมายถึงการนอกใจ

     วันนี้เขาอาจจะไม่ฉลาด ทื่อ ๆ ทึ่ม ๆ แต่คนเราสามารถเรียนรู้และปรับตัวได้เสมอ ในวันข้างหน้า เขาจึงอาจจะฉลาดขึ้นก็ได้ ดังนั้นเราจึงไม่ควรดูถูกหรือสบประมาทใครพร่ำเพรื่อ

     "สามวันจากลิบองเป็นอื่น" จึงแตกต่างกับ "สามวันจากนารีเป็นอื่น" ของสังคมไทยอย่างสิ้นเชิง ...

การ์ตูนสำนวนจีน กัวหมู่เซียงกั้น (刮目相看 ,guā mù xiāng kàn)