ปริศนานาม 'เตียวเสี้ยน'

เตียวเสี้ยน (Diaochan, 貂蟬) คือ หนึ่งในสี่สาวงามของประเทศจีน มีสมญานามว่า “จันทร์หลบโฉมสุดา เตียวเสี้ยน” เป็นหนึ่งในตัวละครหญิงที่มีบทบาทสำคัญมากที่สุดในวรรณกรรมเรื่องสามก๊ก แต่เนื่องจากในประวัติศาสตร์จีนนั้นไม่ได้มีการบันทึกถึงประวัติของเธอไว้ ทำให้เตียวเสี้ยนไม่ได้รับการยอมรับว่ามีตัวตนอยู่จริงและเป็นเพียงเรื่องที่แต่งขึ้น ให้เป็นสีสันของวรรณกรรมเท่านั้น

     เตียวเสี้ยน (Diaochan, 貂蟬) คือ หนึ่งในสี่สาวงามของประเทศจีน มีสมญานามว่า “จันทร์หลบโฉมสุดา เตียวเสี้ยน” เป็นหนึ่งในตัวละครหญิงที่มีบทบาทสำคัญมากที่สุดในวรรณกรรมเรื่องสามก๊ก แต่เนื่องจากในประวัติศาสตร์จีนนั้นไม่ได้มีการบันทึกถึงประวัติของเธอไว้ ทำให้เตียวเสี้ยนไม่ได้รับการยอมรับว่ามีตัวตนอยู่จริงและเป็นเพียงเรื่องที่แต่งขึ้น ให้เป็นสีสันของวรรณกรรมเท่านั้น

     ในจดหมายเหตุสามก๊กของตันซิ่ว ได้อธิบายเหตุผลหนึ่งของความบาดหมางระหว่างลิโป้กับตั๋งโต๊ะไว้ว่า เป็นเพราะลิโป้แอบไปเกี้ยวพาราสีกับนางสนมคนหนึ่งของตั๋งโต๊ะ ส่วนในวรรณกรรมนั้นหลอกวนตงแต่งให้มีตัวละครสมมุติ ชื่อว่าเตียวเสี้ยน เป็นลูกเลี้ยงของอ้องอุ้น ยอมพลีตนเป็นกลลูกโซ่ ลวงให้ลิโป้กับตั๋งโต๊ะติดบ่วงผิดใจกัน ตามแผนการของอ้องอุ้น ก็เข้าใจว่าเป็นการขยายความเรื่องนางสนมให้มีสีสันมากขึ้น

ชื่อของเตียวเสี้ยน

     หาก “เตียวเสี้ยน” (เตียวฉาน) คือชื่อที่แต่งขึ้นตามวรรณกรรม แล้วเหตุใด? ทำไม? หลอกวนตงจึงต้องใช้ชื่อนี้ ..... ซึ่งชื่อเตียวเสี้ยน ในสามก๊กฉบับภาษาอังกฤษแปลว่า “Sable Cicada” (จักจั่นสีดำ) ส่วนในสามก๊กฉบับวณิพก บรมครูอย่าง “ยาขอบ” ได้เขียนเรื่อง “ตั๋งโต๊ะผู้ถูกสาปแช่งทั้งสิบทิศ” โดยเรียกเตียวเสี้ยนในชื่อแบบไทย ๆ ว่า “จักจั่น” ฟังดูน่ารักและเข้าทีดี

“Sable Cicada” (จักจั่นสีดำ)

     แต่กระนั้น ในความเป็นจริงชื่อสกุลที่ว่า “เตียว”  (Diao, 貂) นั้น (เป็นคนละเตียว กับ เตียวหุย เตียวเลี้ยว ฯลฯ) แทบไม่มีใช้ในประเทศจีน  อีกทั้งเมื่อตีความตามอักษรจีน จะแปลว่า ตัวมิ้งค์ (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดหนึ่ง นิยมนำขนมาทำเครื่องแต่งกาย) ส่วนคำว่า “ฉาน” (Chan, 蟬) ก็แปลตรงตัวเหมือนในสามก๊กภาษาอังกฤษว่า “จักจั่น”

ตัวมิ้งค์

เตียวฉานกวาน

     คำว่า “เตียวฉาน” นั้น จึงควรจะหมายถึงส่วนประกอบของหมวกขุนนางชั้นสูงที่ทำจากขนมิ้งค์และหยกเป็นรูปจักจั่น โดยเรียกว่า เตียวฉานกวาน (貂蟬冠)  หรือ หมวกเตียวเสี้ยน (Sable Cicada Hat) ซึ่งปริศนาที่ว่า ทำไมหลอกวนตงต้องให้นางสนมต้นเรื่องใช้ชื่อนี้นั้น ผมคิดว่าอัจฉริยะอย่าง หลอกวนตงเขาไม่ได้แต่งเอามั่ว ๆ แต่ได้ใส่ไว้ในวรรณกรรมอย่างแนบเนียน โดยในตอนที่อ้องอุ้นจะเชิญลิโป้มากินเลี้ยงที่บ้านนั้น เขาได้นำเงินทองของมีค่าไปเชิญลิโป้ และหนึ่งในของมีค่าเหล่านั้นมี “หมวก” รวมอยู่ด้วย ซึ่งผมขอยกตัวอย่างจากในหนังสือสามก๊กภาษาไทยที่เขียนไว้ว่า

     “ครั้นเวลารุ่งเช้า อ้องอุ้นจึงจัดเพชรพลอยกับทองคำ แล้วหาช่างมาทำหมวกสำหรับลูกหลวงใส่ แล้วแต่งคนอันสนิทให้ลอบเอาออกไปให้เป็นกำนัลแก่ลิโป้ ลิโป้เห็นหมวกอย่างลูกหลวงก็มีความยินดีนัก จึงลอบมาหาอ้องอุ้น ณ บ้าน”

เตียวฉานกวาน (貂蟬冠)  หรือ หมวกเตียวเสี้ยน (Sable Cicada Hat)

     “หมวกอย่างลูกหลวง” ที่ว่านี้ คาดว่าน่าจะเป็น “หมวกเตียวเสี้ยน” ซึ่งเป็นปริศนานามของเตียวเสี้ยนนั่นเอง ซึ่งหมวกรูปร่างตลก ๆ นี้ไม่ใช่หมวกธรรมดาเพราะมีใช้กันเฉพาะขุนนางระดับสูงสุดหรือเชื้อพระวงศ์เท่านั้น คนโลภอย่างลิโป้ จึงตื่นเต้นดีใจ ... หลอกวนตง ก็เลยให้นางสนมชื่อว่าเตียวเสี้ยนเสียเลย เหมือนเป็นการประจานความโลภขึ้นไปอีกขั้น

แล้วเตียวเสี้ยนควรจะมีชื่อจริงเช่นไร?

      เมื่อ “เตียวเสี้ยน” ไม่ใช่ชื่อคน แต่กลับกลายเป็นชื่อหมวก แล้ว “นางสนมสมมุติ” คนนี้ควรจะมีชื่อว่าอะไร? ....

     เรื่องนี้คนจีนเขาก็ได้คิดไว้ตั้งแต่สมัยราชวงศ์หยวนแล้วครับ  (ค.ศ.1279–1368) โดยสร้างเป็นนิทานพื้นบ้านเรื่อง อุบายลูกโซ่ (Lianhuan Ji , 連環計) และนำไปเล่นเป็นงิ้ว ประมาณว่า

     “เตียวเสี้ยน เป็นลูกสาวของ เหรินงั่ง (Ren Ang, 任昂)  มีชื่อจริงว่า เหรินหงชาง (Ren Hongchang, 任紅昌)  นางมีหน้าที่เป็นเจ้าหน้าที่ผู้ดูแลหมวกเตียวฉางให้กับทางราชการ ต่อมาเมื่อลิโป้ตาย เตียวหุยได้จับตัวเตียวเสี้ยนมามอบให้กับกวนอูเพื่อเป็นสินสงคราม แต่กวนอูไม่ยอมรับเพราะไม่ชอบผู้หญิงกลับกลอก หลอกได้ทั้งกับลิโป้และตั๋งโต๊ะ กวนอูจึงสังหารนางทิ้งเสีย แต่งิ้วบางเรื่องก็แต่งใหม่เป็น กวนอูได้ไว้ชีวิตนาง จากนั้นเตียวเสี้ยนจึงไปบวชเป็นชี ต่อมาภายหลังเมื่อโจโฉรู้ข่าวว่าเตียวเสี้ยนยังมีชีวิตอยู่ โจโฉจึงคิดจะนำตัวเตียวเสี้ยนมาเป็นนางสนม (ชี...โฉก็ไม่เว้น) เตียวเสี้ยนจึงตัดปัญหาด้วยการฆ่าตัวตาย”

“เตียวเสี้ยน”  ไม่ใช่ชื่อคน แต่เป็นชื่อหมวก

     สรุปว่า “เตียวเสี้ยน”  ไม่ใช่ชื่อคน แต่เป็นชื่อหมวก ..... ส่วนชื่อคน เมืองจีนเขาก็แต่งใช้แสดงงิ้วว่า “เหรินหงชาง” แต่กระนั้นก็คงไม่ใช่เรื่องสำคัญอะไร เพราะยังไง ๆ เตียวเสี้ยนก็ยังคงเป็นตัวละครสมมุติ ที่ไม่มีจริงอยู่ดี ....

     ฝีมือของ หลอกวนตง เขาแนบเนียน เขียนดีซะจนเตียวเสี้ยน ได้เป็นหนึ่งในสี่สาวงามของแผ่นดินจีน ... ซึ่งตอนนี้แกก็คงนั่งหัวเราะชอบใจ ได้หลอกคนอ่านอยู่บนฟ้า ...น่านับถือ ๆ

คลิปตลก - กวนอูดูเตียวเสี้ยนอาบน้ำ (18+ เท่านั้น)

หมายเหตุ 

• ในสามก๊กฉบับภาษาจีนระบุว่า อ้องอุ้นส่ง "กวานทอง" (จินกวาน 金冠) หรือเครื่องประดับศีรษะ (ใช้ครอบมวยผม) ให้ลิโป้ ไม่ได้ระบุว่าส่ง "เตียวฉานกวาน  貂蝉冠" - ขอขอบพระคุณข้อมูลจาก อ.หลี่กว้านเผิง หลี่