ม้ากิ้น สุดยอดนักประดิษฐ์ยุคสามก๊ก

     ในวรรณกรรมเรื่องสามก๊ก หากจะพูดถึงเรื่อง "นักประดิษฐ์" ว่ามีใครบ้างและใครมีฝีมือในการสร้างสรรค์สิ่งประดิษฐ์มากที่สุด เชื่อได้ว่าส่วนใหญ่เราก็คงจะนึกถึง "ขงเบ้ง" เป็นชื่อแรก รองลงมาอาจจะเป็นนางอุยซี ภรรยาของขงเบ้ง ซึ่งเชื่อกันว่าสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ ของขงเบ้งอย่าง หน้าไม้กล และโคยนตร์ นั้น แท้จริงแล้วได้มาจากความคิดของภรรยา

     สิ่งประดิษฐ์ของขงเบ้งนั้น ที่ปรากฎอยู่ในปัจจุบันนั้น คงเหลืออยู่เพียงหน้าไม้กล ที่เด็กสร้างเล่นกัน ส่วนโคยนตร์ ที่ดันทีเดียวแล้วเดินไปได้ไม่มีหยุดนั้น เป็นเพียงเรื่องเล่าและไม่มีหลักฐานชี้ชัดใด ๆ ทั้งสิ้น แต่กระนั้น ด้วยอิทธิพลของวรรณกรรม ใครต่อใครก็ยังพากันคิดว่า ขงเบ้ง เก่งที่สุดอยู่ดี

     แต่กับในบันทึกและหลักฐานทางประวัติศาสตร์ นักประดิษฐ์ที่มีชื่อเสียงและได้รับการยอมรับมากที่สุดในสมัยสามก๊ก เป็นบุรุษโนเนม เกือบจะไม่มีบทในวรรณกรรมสามก๊ก แต่ยังดีที่หลอกวนตง ใส่บทให้เขาได้มีชื่ออยู่บ้าง แม้จะโผล่มาในตอนท้าย ๆ และไม่ได้สร้างอะไรเป็นชิ้นเป็นอัน ออกไปในทางงมงายอีกต่างหาก .... เขาผู้นี้คือ "ม้ากิ้น"

ม้ากิ้น (Ma Jun, 徳衡)

     ม้ากิ้น (Ma Jun, 徳衡) (ค.ศ. 220–265) เป็นขุนนางที่ปรึกษาของวุยก๊ก เขาเป็นนักประดิษฐ์ที่มีชื่อเสียงมาก แต่ในวรรณกรรมสามก๊ก ม้ากิ้นมีบทบาทเพียงการได้รับมอบหมายจากพระเจ้าโจยอย คุมงานก่อสร้างปราสาทพระราชวัง ค่ายคูประตูหอรบที่เมืองลกเอี๋ยง รวมทั้งการนำเสาและรูปคนทองแดงจากเมืองเตียงฮันมาไว้บนยอดปราสาท หวังจะรองน้ำค้างจากฟ้า มาทำยาอายุวัฒนะให้พระเจ้าโจยอย แต่เจออาถรรพ์รูปคนทองแดงร้องไห้ และสวรรค์บันดาลให้ปราสาทถล่มเสียก่อน

     ในประวัติศาสตร์ ม้ากิ้นมีชื่อเสียงและผลงานแตกต่างจากวรรณกรรมโดยสิ้นเชิง เขามีสิ่งประดิษฐ์มากมายหลายชิ้น อย่างเครื่องผันน้ำ และเครื่องทอผ้า แต่ชิ้นที่สำคัญและมีชื่อเสียงมากที่สุดคือ รถชี้ทิศใต้ (South-pointing chariot, 指南車)

     รถชี้ทิศใต้ นี้ นับได้ว่าเป็นเข็มทิศอันแรกของโลก แต่ที่น่าแปลกก็คือเข็มทิศอันนี้ไม่ได้ใช้แม่เหล็ก แต่ใช้หลักการของเฟืองท้าย หรือ Differential Gear ทำเป็นกลไกเชื่อมต่อล้อรถกับตุ๊กตาชี้ทิศที่อยู่บนรถ เมื่อถูกลากเข้าไปในสนามรบ ไม่ว่าจะลากไปยังแห่งหนตำบลใด ตุ๊กตาบนรถก็จะชี้ไปยังทิศใต้เสมอ

   รถเข็มทิศของม้ากิ้นนี้ มีมาก่อนเข็มทิศแม่เหล็กถึง 800 ปี ซึ่งเข็มทิศ ถือเป็น 1 ใน 4 สุดยอดสิ่งประดิษฐ์ของจีน (ประกอบด้วย เข็มทิศ, ดินปืน, กระดาษ และ การพิมพ์) ทั้งนี้นั้น เคยมีตำนานเรื่องเล่าเกี่ยวกับ รถชี้ทิศใต้ ว่าเป็นอุปกรณ์ที่ พระเจ้าหวงตี้ หรือสมเด็จพระจักรพรรดิเหลือง บรรพบุรุษของชาวฮั่น ใช้ขับไล่ฉือโหย่ว ชนเผ่าผู้รุกรานในการรบที่จัวลู่ ฉือโหย่วมีความสามารถในการประดิษฐ์อาวุธ และใช้เวทย์มนต์คาถา ขณะทำการรบได้เสกหมอกให้ปกคลุมไปทั่วบริเวณทำให้ทหารของหวงตี้ติดอยู่ในที่คับขัน หวงตี้จึงได้ใช้ รถชี้ทิศใต้ ในการหาทางออกและเอาชนะฉือโหย่วได้ในที่สุด แต่นี่ก็เป็นเพียงตำนาน ไม่ได้มีหลักฐานยืนยันใด ๆ จนกระทั่งม้ากิ้น ได้ประดิษฐ์มันขึ้นมา

รถชี้ทิศใต้ (South-pointing chariot, 指南車)

กลไกภายในของรถชี้ทิศใต้ (South-pointing chariot)

     สำหรับลักษณะนิสัยของม้ากิ้นนั้น ฟู่ส่วน (Fu Xuan) (217-278 AD) กวีและนักปราชญ์ร่วมสมัยเดียวกันกับม้ากิ้น ได้จดบันทึกลักษณะนิสัยของเขาว่า "ม้ากิ้น พูดไม่เก่ง เจรจาหว่านล้อมคนไม่เป็น เขามีปัญหาในการถ่ายทอดความคิดให้คนอื่น ๆ และค่อนข้างจะเก็บตัว แต่อย่างไรก็ตาม เขามีความสามารถพิเศษทางด้านเครื่องจักรกล และได้รับการยอมรับว่าเป็นหนึ่งในสุดยอดนักประดิษฐ์ของประเทศจีน"

   ด้วยลักษณะนิสัยของม้ากิ้นนี้ ทำให้ผมนึกถึงอัจฉริยะหลาย ๆ ท่าน ที่มักจะมีนิสัยแปลก ๆ เช่น อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ที่มีปัญหาเรื่องการอ่านเขียนและนิสัยขี้อาย , โทมัส เอดิสัน เป็นเด็กหัวขี้เลื่อยหูหนวก , สตีเฟน ฮอว์คิง มีปัญหาเรื่องระบบประสาทสั่งการ หรือกระทั่ง สตีฟ จ๊อบส์ ที่มีปัญหาเรื่องการควบคุมอารมณ์...

     นั่นจึงยิ่งทำให้ผมเชื่อโดยสนิทใจว่า "ม้ากิ้น" คนนี้คือของจริงไม่ต้องอิงนิยาย และเป็นนักประดิษฐ์ที่เก่งที่สุดในยุคสามก๊กอย่างแน่นอน.....