วิถีแห่งอำนาจโลซก : เสถียร จันทิมาธร

"การแสวงหา "สัจจะ" จาก "ความเป็นจริง" ในกรณีโลซก"

"เสถียร จันทิมาธร" สื่อมวลชนอาวุโส เริ่มต้นศักราชใหม่ด้วยบทความสามก๊ก "วิถีแห่งอำนาจ โลซก" คอลัมน์พิเศษในหนังสือพิมพ์ข่าวสด อันว่าจะกล่าวถึงประวัติความเป็นมา และวีรกรรมของที่ปรึกษาคนสำคัญแห่งอาณาจักรง่อก๊ก ผู้มีนามว่า "โลซก"

อาจารย์เสถียร ฯ เขียนบทความพิเศษในชุด "วิถีแห่งอำนาจ" มาแล้วหลายเรื่อง ผ่านการรวมเล่มมาแล้วก็หลายตอน ซึ่งในชุดที่เกี่ยวกับตัวละคร "สามก๊ก" นั้น ประกอบไปด้วย

"วิถีแห่งอำนาจ โลซก" จึงเป็น วิถีแห่งอำนาจสามก๊ก ชุดที่ 4 ที่ยึดมั่นในการนำเสนอเนื้อหาที่จุดประเด็น เจาะลึก และแถลงไข ในสิ่งที่ผู้อ่านสามก๊กไม่สามารถอ่านพบได้ในวรรณกรรม ซึ่งในส่วนของโลซกเองนั้น อ.เสถียร ฯ ได้เริ่มต้นบทความตอนที่ 1 ด้วยเรื่อง ไฉนจึงเป็น "ไอ้โลซก"

สำหรับนักอ่านที่สนใจ ก็สามารถติดตามอ่านได้ในหนังสือพิมพ์ข่าวสด และในเว็บไซต์ข่าวสดออนไลน์ ทั้งนี้ สามก๊กวิทยา ได้นำตัวอย่างบทความตอนที่ 1 ไฉนจึงเป็น "ไอ้โลซก" มาให้อ่านกันด้วยครับ

ไฉนจึงเป็น "ไอ้โลซก"

หากถือเอา โกวิท ตั้งตรงจิต เป็นนัก "สามก๊กวิทยา" ซึ่งยึดกุมแบบแผนจากต้นฉบับ เจ้าพระยาพระคลัง (หน) เป็นบรรทัดฐาน

หนังสือ "สารานุกรมสามก๊ก" หน้า 352 ระบุว่า

โลซกเป็นคนมีจิตใจดี มีความยุติธรรม เคร่งครัดในศีลธรรมคำสัตย์ เห็นใจคนจน คนไร้อำนาจ หลังสงครามเซ็กเพ็กเล่าปี่กับขงเบ้งฉวยโอกาสทองยึดแคว้นเกงจิ๋วเอาไว้เป็นที่มั่น ซุนกวนให้โลซกทวงคืนก็ไม่สำเร็จดังใจ เพราะโลซกถกเถียงกับเล่าปี่ไม่ทันเกม ไม่มีวาทศิลป์ มีแต่ความซื่อและเห็นอกเห็นใจ

คนไทยชอบเอาคนว่าโลซกมาด่ากันว่าโง่เง่า

และเมื่อตอบ "1000 ปัญหาในสามก๊ก" เมื่อถึงปัญหาที่ 376 ในวงสนทนาระดับปัญญาชนทั้งคนจีนด้วยกันเองหรือคนไทยที่มีเชื้อสายจีนเขามีคำสบประมาทเพื่อนฝูงที่มีสติปัญญาน้อย พูดจาไม่ทันคน เล่นการพนันไม่ทันเกม เสียท่าคนอื่นง่ายๆ

หรือคนที่ซื่อจนกลายเป็นเซ่อว่า "ไอ้โลซก"

คำว่าโลซกซึ่งเป็นชื่อของ "ที่ปรึกษา" ราชการแผ่นดินของซุนกวน ประมุขแห่ง ก๊กง่อเลยกลายเป็นคำที่มีความหมายว่า "ไอ้โง่"

เหตุใด ทำไมหรือชื่อ "โลซก" จึงมีความหมายไปในทางโง่เง่าเต่าตุ่นได้ถึงเพียงนี้

คําตอบจาก โกวิท ตั้งตรงจิต คือ โลซกเป็นคนมีสติปัญญาความรู้ในระดับปริญญาตรี นี่สมมติเอานะครับ

ส่วนของจิวยี่คงระดับปริญญาโท

ขงเบ้งนั้นระดับปริญญาเอก และหลายสาขา เช่น วิชายุทธศาสตร์ การเมือง ประวัติศาสตร์ โหราศาสตร์ ดาราศาสตร์

ด้วยเหตุนี้ โลซกจึงเสียทีขงเบ้งทุกครั้งทุกคราวที่จิวยี่ใช้ให้ไปเจรจาความเมือง

ยกตัวอย่างเช่น ปัญหาเมืองเกงจิ๋ว โลซกไปเจรจาครั้งใดก็ไม่สำเร็จถูกขงเบ้งใช้เล่ห์เพทุบายสารพัด เพราะความอ่อนหัดในการเจรจาของโลซก นักการทูตระดับปลายแถวก็เหมาะสมแล้วกับการให้สมญานามคนไม่ทันคนว่า "โลซก"

เช่นเดียวกับเว็บไซต์ "สามก๊กวิทยา" ได้ระบุว่า

วัยรุ่นไทยเมื่อสมัยสองพันห้า (พ.ศ.2500) ซึ่งเป็น กลุ่มคนที่ผ่านร้อนผ่านหนาวมาจากช่วงสงคราม โลกและการปฏิวัติรัฐ ประหารที่เกิดขึ้นหลายต่อหลายครั้ง วัยรุ่นไทยสมัยนั้นจึงมีจิตใจกล้าแกร่งไม่กลัวใคร ใจนักเลง

อ่านทั้ง "สามก๊ก" และ "สามเกลอ พล นิกร กิมหงวน" และมีคำด่าตามประสาวัยรุ่นว่า "ไอ้โลซก" หมายความว่า "ซื่อจนเซ่อ"

กระนั้น หากคำนึงจากความเป็นจริงอันปรากฏในสามก๊กสำนวน เจ้าพระยาพระคลัง (หน) ที่ว่า

โลซกเป็นคนปัญญาดี รอบรู้ เจ้าตำรา แม้ในยามออกศึกก็มีตำรับตำราติดมืออยู่ไม่ห่าง ทั้งยังมีวินัย ใจบุญ ไม่ยึดติดในทรัพย์ศฤงคาร และเห็นอกเห็นใจคนอื่นเสมอ

จึงเป็นเรื่อง "แปลก" อย่างชวนให้ "พิศวง"

ขณะเดียวกัน หากคำนึงจากความเป็นจริงที่โลซกได้รับความไว้วางใจอย่างสูงให้ดำรงตำแหน่งเป็น "แม่ทัพ" รับผิดชอบการทหารของก๊กง่อต่อจากจิวยี่

ยิ่งชวนให้พิศวงจนถึงขั้นงงงวย

การเข้าดำรงตำแหน่งเป็น "แม่ทัพ" ของโลซกมิได้เป็นเรื่องบังเอิญ ตรงกันข้าม เป็นการเสนอจากจิวยี่ก่อนเสียชีวิต และซุนกวนก็เห็นพร้อมด้วยความเต็มใจ

หากเทียบกับโครงสร้างทหารของสหรัฐอเมริกาในปัจจุบัน โลซกก็คือประธานคณะเสนาธิการทหาร หากเทียบกับโครงสร้างทหารของกองทัพไทย โลซกย่อมดำรงตำแหน่งเป็นผู้บัญชาการทหารบังคับบัญชาทั้งกองทัพบก กองทัพเรือ

การถูกมองและตีตราว่าเป็น "คนโง่เง่าเต่าตุ่น" จึงน่าสงสัย

น่าสงสัยในวิจารณญาณของซุนกวน น่าสงสัยในวิจารณญาณของจิวยี่ว่าตัดสินใจด้วยความรอบคอบและรัดกุมมากเพียงใด

การศึกษาและทำความเข้าใจกับเรื่องราวของโลซกจึงมีความสำคัญ ไม่เพียง เพราะว่าโลซกเข้ามามีส่วนร่วมในการค้ำจุนและเสริมสร้างอำนาจทางการเมือง การทหารให้กับก๊กง่อเท่านั้น

หากแต่ยังมีส่วนอย่างสำคัญในศึกเซ็กเพ็ก

หากแต่ยังมีส่วนอย่างสำคัญในกรณีของเกงจิ๋วที่ยืดเยื้อและยาวนานจากยุคศึก เซ็กเพ็กกระทั่งยุคศึกอิเหลงอันมีส่วนในการสิ้นไปของเล่าปี่ ด้วยฝีมือและการวางแผนอย่างแยบยลของแม่ทัพลกซุนผู้เยาว์วัยอีกด้วย

การแสวงหา "สัจจะ" จาก "ความเป็นจริง" ในกรณีโลซกจึงทรงความหมาย

เสถียร จันทิมาธร