สุริยุปราคา พาโจโฉแตกทัพเรือ

     สุริยุปราคา หรือ สุริยคราส (Eclipse) เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ เกิดขึ้นเมื่อ ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และโลก โคจรมาเรียงอยู่ในแนวเดียวกันโดย...

     สุริยุปราคา หรือ สุริยคราส (Eclipse) เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ เกิดขึ้นเมื่อ ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และโลก โคจรมาเรียงอยู่ในแนวเดียวกันโดยมีดวงจันทร์อยู่ตรงกลาง ทำให้เกิดภาพเงาดำบดบังความสว่างของดวงอาทิตย์ และบังเกิดความมืดมิดบนพื้นโลกไปชั่วขณะหนึ่ง

     ความมืดที่เกิดขึ้นชั่วขณะหนึ่งนี้ สร้างความหวาดผวาให้กับคนในสมัยโบราณมาก ซึ่งแต่ละท้องที่แต่ละวัฒนธรรมก็มีความเชื่อแตกต่างกันไป ซึ่งโดยมากมักจะเชื่อว่าสุริยุปราคาเป็นลางร้าย บอกถึงความหายนะ ความตาย ความวิบัติ ชาวจีนจะส่งเสียงร้องขับไล่มังกร ให้คายดวงอาทิตย์คืนมา  ส่วนชาวไทยไล่ราหู ขณะที่ชาวอินเดียลงไปแช่น้ำลอยคอเพราะบวงสรวงให้ดวงอาทิตย์ และชาวญี่ปุ่น จะปิดบ่อน้ำระหว่างเกิดสุริยุปราคา เพื่อป้องกันยาพิษขณะท้องฟ้าดำมืดไม่ให้ตกลงมาใส่บ่อน้ำได้

      เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฏฯ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 พระองค์ทรงคำนวณว่าจะสามารถเห็นสุริยุปราคาเต็มดวงได้  ณ ตำบลหว้ากอ จ.ประจวบคีรีขันธ์ แต่ครั้นเสด็จกลับมายังพระนคร พระองค์เริ่มมีพระอาการประชวรจับไข้และทรงทราบว่าพระอาการประชวรของพระองค์ในครั้งนี้คงจะไม่หาย เนื่องจากทรงติดไข้มาลาเรียกลับมา และเสด็จสวรรคต ในวันพฤหัสบดี เดือน 11 ขึ้น 15 ค่ำ ปีมะโรง เวลาทุ่มเศษ ตรงกับวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 และนั่นคืออาถรรพ์วันสุริยุปราคาที่สร้างความสูญเสียครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ชาติไทย

ภาพสุริยุปราคาในวันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2411 จากหนังสือ L'Illustration ของฝรั่งเศส

สุริยุปราคา โรคระบาด และอาถรรพ์ ในเรื่องสามก๊ก

     ในภาพยนตร์เรื่อง สามก๊กโจโฉแตกทัพเรือ2 (Red Cliff2) จอน วู ผู้กำกับได้พยายามสร้างบรรยากาศ ของฉากที่โจโฉปล่อยซากศพของทหารที่เสียชีวิตด้วยโรคไข้รากสาด ลอยตามน้ำมายังค่ายของจิวยี่ ซึ่งระหว่างที่ทหารและชาวบ้านพากันเก็บซากศพ และทรัพย์สินที่ติดมากับศพนั้น ได้เกิดปรากฏการณ์สุริยุปราคาขึ้นชั่วขณะหนึ่ง เป็นสัญญาณให้รู้ว่า เรื่องนี้ไม่ดีแน่ จนขงเบ้งต้องรีบสั่งการห้ามแตะต้องศพ และให้นำศพเหล่านั้นไปเผา

     โรคระบาดที่สมรภูมิผาแดงตามประวัติศาสตร์ ได้บันทึกไว้ว่า เกิดขึ้นจริงกับกองทัพของโจโฉ และได้มีนักประวัติศาสตร์บางสำนักถึงกับยกเอาเป็นเหตุผลในการแตกทัพเรือของโจโฉ โดยอ้างว่าโจโฉเผาทัพตัวเองเพื่อกำจัดโรคระบาด ทั้งนี้ก็อาจจะเป็นไปได้ตามแต่จะคิด ตามแต่จะชอบ ส่วนเรื่องสุริยุปราคาจะเกิดขึ้นจริงหรือไม่ในระหว่างการศึกครั้งนี้ ผมเองก็ไม่สามารถชี้ชัดได้ว่าเกิดขึ้นจริงหรือไม่ แต่โดยทั่วไปแล้วปรากฏการณ์สุริยุปราคา สามารถเกิดขึ้นได้ทุกปี ๆ ละ 1-2 ครั้ง

     ภาพยนตร์อาจเป็นเรื่องเสริมแต่ง  แต่ประวัติศาสตร์ก็เป็นเรื่องปลายปากกาของผู้บันทึก สามก๊กวิทยา จึงขอบังอาจ เติมเหตุการณ์และสร้างประเด็นสุริยุปราคา ให้ขบคิด และนำไปศึกษาค้นคว้าต่อไปครับ